زنگ زدگی آهن یکی از مواردی است که برای کسانی که در صنعت ساختمان سازی کار میکنند خیلی اهمیت دارد. فلز آهن به علت خاصیت های ویژه و استحکام زیادی که دارد در بعضی صنعت ها مورد توجه و دقت بوده و کاربرد ویژه آن را در زندگی روزمره هم می توان مشاهده کرد.

البته مشکل زنگ زدگی این فلز کار کردن با آن را کمی پیچیده کرده است و اگر پوشش نداشته باشد به سادگی در محیط مرطوب خورده خواهد شد. با زنگ زدن این نوع فلز، معمولا لایه ای به رنگ نارنجی یا قهوه ای بر روی آن تشکیل شده است.

که موجب از بین رفتن کاربرد آن می شود. از این رو خیلی مهم است که وسایل آهنی و فولادی و ابزار ها از زنگ‌ زدگی دور شوند و این کار وابسته به نوع قطعه زنگ ‌زده مختلف انجام می ‌شود.

روش ‌های خانگی و صنعتی برای از بین بردن زنگ زدگی خیلی زیاد آهن وجود دارد که انتخاب کردن هر کدام به اندازه قطعه و مقدار زنگ ‌زدگی آن وابستگی دارد.

در این مقاله می خواهیم راجب زنگ زدگی آهن و علت های زنگ ‌زدگی و اثر آن بر ابزار متفاوت به معرفی مقداری از روش ‌های کاربردی برای زدودن زنگ آهن در صنعت بپردازیم.

زنگ زدگی آهن چیست؟

زنگ زدگی اصطلاح عامیانه ای است که برای خوردگی آهن معمولا به کار می‌رود. زمانی که آهن با اکسیژن و آب تماس پیدا کند یا اکسنده‌ های بسیار قوی ای مانند اسیدهای قوی و یا اکسید کربن، زنگ می ‌زند.

ترکیب درجه حرارت و رطوبت با اکسیژن هم می تواند موجب زنگ زدگی شود . البته لازم به ذکر است که تنها اکسیژن نمی ‌تواند موجب اکسید شدن آهن شود و در کنار آن رطوبت کافی هم لازم است.

در حالت کلی عامل هایی مثل آب شور، رطوبت، دی اکسید کربن و تعداد زیادی از مواد اسیدی می ‌توانند موجب زنگ ‌زدگی آهن شوند و به ساخت زنگ آهن منجر شوند.

زنگ زدگی موجب درست شدن اختلال در مشخصات مکانیکی فلز شده ، خاصیت های شیمیایی آن را تغییر می دهد و از نظر زیبایی و ظاهری، شکل فلز را از بین خواهد برد.

علت زنگ زدگی آهن چیست؟

زمانی که آهن با اکسیژن در آب، اسیدها وآب شور یا بقیه مواد شیمیایی واکنش نشان می‌دهد فرایند زنگ زدگی شروع می‌شود. همان گونه که اکسید آهن از سطوح فلز جدا می‌شود؛ مولکول‌ های آهن جدید در معرض دیدن قرار می گیرد.

این امر موجب ادامه روند واکنش شیمیایی می‌شود. در آخر، ناحیه بزرگی از زنگ درست می‌شوند که امکان دارد موجب از هم پاشیدگی همه این ساختار فلزی شوند. زنگ زدگی علاوه بر اینکه باعث تغییر رنگ فلز می شود، موجب فرسایش و پوسته پوسته شدن و خوردگی و ضعف فلز می شود.

معایب زنگ زدگی آهن

زنگ زدگی معمولا در دو دسته پایدار و مخرب اتفاق می‎افتد. زنگ زدگی از نوع پایدار به شکلی است که از زنگ‌زدگی نواحی زیر جلوگیری می‌کند و معمولا یک زنگ‌زدگی خیلی مفید است.

البته این در زمانی اتفاق می افتد که نوع مخرب آن، موجب از بین رفتن فلز و پوسیدگی می‌شود. بدر حالت کلی اگر فلزات با واکنش‌ های شیمیایی برخورد کنند، موجب خورد شدن سطح فلز می‌ شوند.

زمانی که زنگ‌زدگی از روی سطوح فلز تمیز نشود، به مرور زمان به لایه‌ های زیر نفوذ پیدا می کند و موجب فرسودگی آن ها خواهد شد.

همان گونه که اطلاع دارید بسیاری از وسیله هایی که در اطراف ما موجود می باشد، از آهن درست شده است؛ در نتیجه لازم است روش‌ های متفاوت برای از بین بردن زنگ زدگی آهن را بدانیم.

اگر انجام عملیات جلوگیری زنگ زدگی در زمان درست انجام شود، موجب بهبود طول عمر و همچنین عملکرد قطعه آن خواهد شد. روش‌ هایی که از زنگ زدگی معمولا جلوگیری می‌کنند راه کارهای شات بلاست و سندبلاست و واترجت و لیزر زنی و اسیدشوئی است.

شما روش ‌های دیگری برای جلوگیری از زنگ زدگی می‌شناسید؟ تجربه های خود را با ما و همراهان همیشگی آهن لند در میان بگذارید.

روش های اصولی برای از بین بردن زنگ زدگی آهن

برای از بین بردن زنگ زدگی آهن روش های متفاوت و زیادی وجود دارد از قبیل:

• از بین بردن زنگ آهن با الکترولیز
• اسید شویی زنگ آهن
• زنگ زدایی آهن شات بلاست
• زنگ زدایی آهن با واترجت
• زنگ زدایی آهن با لیزر
• زنگ زدایی آهن سندبلاست

از بین بردن زنگ آهن با الکترولیز

برای انجام دادن عملیات آلکترولیز به یک محلول الکترولیت، ، کاتد و آداپتور و آند نیاز است. برای درست کردن محلول الکترولیت به دو لیوان آب در یک ظرف و همچنین دو قاشق چایخوری جوش شیرین نیاز است.

اگر جوش شیرین نداشتید می توانید از آبلیمو و نمک استفاده کنید. در مرحله بعدی یک تکه آهنی باید به عنوان آند و یک تکه به عنوان کاتد باید در نظر بگیرید.

بعد الکترود ها را به کاتد و آند وصل کنید و به برق بزنید. بعد از مدتی یون های آند یا همان زنگ های آهن به وسیله ی مایع الکترولیت به سوی کاتد حرکت می کند و به صورت یک لایه روی سطوح کاتد رسوب خواهد کرد.

اسیدشویی زنگ آهن

از متداول ترین فرایند ها، اسیدشویی آهن است که موجب تمیز کردن سطح های آهن می شود. یکی از اسیدهایی که مورد استفاده در این فرایند مورد استفاده قرار می گیرد اسید اگزالیک است.

که به ازای هرگالن آب به مقدار یک الی سه قاشق غذاخوری از آن استفاده می شود. زمان گذاشتن فلز زنگ زده در آن، با زنگ آهن وارد یک واکنش شیمیایی می شود و یک کمپلکس یونس بی رنگ را که محلول است در آب به وجود می آورد.

زنگ زدایی آهن شات بلاست

شات بلاست نوعی روش سایش سطح است که از نظر عملکردی شبیه با سندبلاست می باشد البته از نظر جرئیات ذره های ساینده با سند بلاست متفاوت می باشد. در این نوع روش برای از بین بردن سایش سطح ها از ساچمه های فلزی استفاده می شود.

ساچمه های فلزی از روش گریز از مرکز دستگاه با فشار زیاد به سوی سطوح پرتاب می شوند. روش شات بلاست خیلی مخرب تر و تهاجمی تر از سند بلاست است به علت اینکه ذره های ساینده در این فرایند ساچمه های فلزی است.

که با فشار بیشتر به سوی سطح ها پرتاب می شوند و همین علت احتمال آسیب رساندن به سطح را بیشتر می کند. البته روش شات بلاست روشی تقریبا مخرب به شمار می آید اما برای سایش سطوح فلزی با ضخامت زیاد خیلی کاربردی است.

زنگ زدگی آهن با واترجت

در این فرایند از آب با فشار زیاد برای تمیز کردن زنگ زدگی استفاده می شود. واترجت از یک نازل با فشار بسیار قوی تشکیل شده است که انرژی فشار را به انرژی مکانیکی و جنبشی تبدیل می کند.

و موجب زدوده شدن لایه زنگ زده از روی فلز آهن می شود. سایر اجزا تشکیل دهنده واترجت شیلنگ فشار قوی و پمپ فشارقوی و آب فشار قوی و فیلتر وگان اسپری و پمپ بوستر می باشد.

واترجت های صنعتی با فشارهایی از ۱۰۰۰ ال ۲۵۰۰ بار قابلیت زنگ زدایی انواع سطح های فلزی را دارند و هیچ نوع آسیبی بر جای نخواهد گذاشت.

مزیت این فرایند در مقایسه با روش های دیگر این است که می توان به سرعت زیاد انجام گیرد و دستیابی به زیاد ترین سطح کیفیت را داشته باشد. هنگام استفاده کردن از واترجت صنعتی تنها از آب استفاده می شود.

و اثری از مواد های شیمیایی وجود ندارد. به همین علت زنگ بری با واترجت صنعتی فشارقوی یک فرایند سازگار با محیط زیست به شمار می آید.

زنگ زدایی آهن با لیزر

از بروزترین و جدیدترین روش های زنگ زدایی استفاده کردن از لیزر است. این روش با پایین ترین مصرف انرژی می تواند طیف زیاد تری از سطح های زنگ زده را پاک می کند. فرایند لیزر می تواند وسیله ای را که در دمای زیاد کار می کنند.

مثل محفظه های احتراق و موتور های جت… را هم از زنگ زدایی کامل پاک کند. پاک سازی لیزری به این صورت عمل می کند که پرتوهایی با توان زیاد به محل های زنگ زدگی تابیده می شود و موجب از بین رفتن هرنوع فرسودگی و خوردگی از زنگ زدگی می شوند.

زنگ زدایی آهن سندبلاست

یکی از ایده آل ترین و متداول ترین روش های تمیز کردن سطح ها، سندبلاست یا سایش سطح با ذره های ماسه می باشد. یک جریان خیلی بالا مواد ساینده را به سوی سطح های مورد نیاز هدایت می کند.

در نهایت سطح از هر نوع گرد و غبارو آلودگی و روغن لکه پاک خواهد شد. در فرایند سندبلاست مواد ساینده و شتاب هوا بسته به ضخامت لایه کنترلخواهد شد. سند بلاست فرایندی است که هیچ گونه مواد شیمیایی ندارد و امکان دسترسی به منطقه های دورتر در زمان تمیزکاری را ایجاد می کند.

سوالات متداول

1. زنگ زدگی آهن چیست؟ اگر بخواهیم به زبانی بسیار ساده شرح دهیم زمانی که آن با مواد دیگری ترکیب میشود و باعث تغییر رنگ آهن میشود و کیفیت و استقامت این فلز را کاهش میدهد زنگ زدگی آهن اتفاق می افتد.
2. برای جلوگیری از زنگ زدگی فلز آهن باید چکاری انجام داد؟ برای این کار روش های زیادی وجود دارد که یکی از روش های معمول آن استفاده از ضد زنگ است ولی در مقاله فوق روش های دیگری را نیز شرح دادیم.
3. یکی از راهکارهای معمول که برای جلوگیری از زنگ زدگی استفاده میشود چیست؟ یکی از روش های کاربردی روش اسید شویی است که میتوان از زنگ زدگی جلوگیری کرد که میتوانید از مراکز فروش آهن راجب آن اطلاعات کسب کنید از جمله مرکز فروش آهن آلات آهن لند.